DHA Giriş Tarihi: 2025-12-28 11:58 Güncelleme Tarihi: 2025-12-28 12:04

Umut yürüyüşü! Nesli tehlike altındaydı denizle buluştular

Akdeniz’in en önemli deniz kaplumbağası yuvalama alanlarına ev sahipliği yapan Antalya’da, 2025 sezonu koruma çalışmaları tamamlandı. Dünya Doğayı Koruma Birliği'nin (IUCN) nesli tehlike altındaki türler listesinde kırmızı (EN) tehlikede gösterilen caretta caretta türü deniz kaplumbağalarının en önemli yuvalama alanlarına sahip Türkiye'nin Akdeniz kıyılarında, her yıl binlerce yavru kaplumbağa denizle buluşuyor. Deniz kaplumbağası koruma ve izleme çalışmaları Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü 6'ncı Bölge Müdürlüğü'nün ev sahipliğinde üniversiteler, kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları, yerel halk, yerel işletmeler ve gönüllülerin desteğiyle yürütülüyor.

Bu yıl Antalya kumsallarındaki koruma ve izleme çalışmaları neticesinde yuva ve yavru sayıları şöyle: Serik ilçesine bağlı Belek yuvalama kumsalında 3 bin 150 yuva oluşurken, bu yuvalardan da 141 bin 750 yavru çıkışı tespit edildi. Manavgat ilçesi Side-Kızılot yuvalama kumsalında 2 bin 815 yuvadan 136 bin 906 yavru denişe ulaştırıldı. Kumluca ilçesi yuvalama kumsalından 1070 yuvadan 44 bin 676 yavru çıkışı oldu. Alanya ilçesi Demirtaş yuvalama kumsalında 375 yuvadan 30 bin yavru çıkışı yaşandı. Gazipaşa yuvalama kumsalında 299 yuvadan 26 bin 400 yavru denize gitti. Kaş ilçesi Patara yuvalama kumsalından 756 yuvadan 20 bin yavru denizle buluştu. Kemer ilçesi Çıralı-Olimpos yuvalama kumsalından 124 yuvadan 8 bin 783 yavru denize ulaştı. Demre ilçesi Kale yuvalama kumsalında 171 yuva oluşurken, 6 bin 101 yavru çıkışı oldu. Tekirova'da kayda değer yuva sayısı ulaşmadığı bildirilirken, diğer taraftan resmi olarak yuvalama kumsalı olmayan Lara-Kundu kumsalında ise 400 civarında bu sene yuva belirlendi ve 15 bine yakın yavru denişe ulaştı. Toplamda 9 bin 160 adet yuva oluşurken, 429 bin 616 yavru kaplumbağa Akdeniz'e ulaştı.

Türkiye'de genelgeyle tespit edilmiş 22 yumurtlama kumsalından 9'u Antalya sınırları içerisinde yer alıyor. Türkiye'de en fazla deniz kaplumbağası yumurtlama kumsalı ve en uzun yumurtlama kumsalı Antalya Belek'te (29,3 kilometre) bulunuyor. Antalya dışındaki 11 yumurtlama kumsalının (Ekincik, Dalyan, Dalaman, Fethiye, Anamur, Göksu, Alata, Kazanlı, Akyatan, Yumurtalık, Samandağ) toplam sahil bandı uzunluğu 110,8 kilometreyken, Antalya sınırları içerisindeki 9 yumurtlama kumsalının (Patara, Kale, Kumluca, Çıralı, Tekirova, Belek, Kızılot, Demirtaş, Gazipaşa) toplam uzunluğu 103,4 kilometre. Bilimsel araştırmalara göre, 100 milyon yıldan daha uzun süredir denizlerde ve okyanuslarda yaşam mücadelesi veren deniz kaplumbağalarına ait bulunan ilk fosil 150 milyon yıl öncesine dayanıyor. Deniz ve kıyı ekosistemleri açısından vazgeçilmez öneme sahip deniz kaplumbağaları, başlıca besin kaynakları olan deniz çayırları ve denizanalarının popülasyonunun dengesini koruyarak aşırı çoğalmalarını önlüyor. Ancak son 200 yıldır süregelen insan faaliyetleri deniz kaplumbağası türlerinin varlığı için en büyük tehdidi oluşturuyor.

Dünyada yaşam süren 7 deniz kaplumbağası türünden 5'i Akdeniz'de görülürken, Türkiye'de ise sadece caretta caretta (iribaş deniz kaplumbağası) ve chelonia mydas (yeşil deniz kaplumbağası) bulunuyor. Ortalama 100- 120 yıl yaşayan ve yaşamlarının büyük bölümünü kıtalar arası denizlerde geçiren deniz kaplumbağalarının erkek bireyleri, deniz dışına hiç çıkmıyor. Sadece yumurta bırakmak için kumsala çıkan dişiler tek yumurtlamada ortalama 100- 150 yumurta bırakabiliyor. Denize ulaşan 1000 yavru kaplumbağadan da sadece 2 veya 3'ü erişkinliğe ulaşabiliyor.