• İSTANBUL
  • İMSAK
    00:00
    GÜNEŞ
    00:00
    ÖĞLE
    00:00
    İKİNDİ
    00:00
    AKŞAM
    00:00
    YATSI
    00:00
  • 0.0
  • 0.0
  • 0.0

Reşat Ekrem Koçu kimdir?

Roman Yazarı, Tarihçi, Yazar ve Şair Reşat Ekrem Koçu kimdir?

Reşat Ekrem Koçu

Reşat Ekrem Koçu, 1905 yılında İstanbul'da dünyaya geldi. Babası gazeteci ve eğitimci Ekrem Re­şat Bey, annesi Hacı Fatma Hanım’dır. İlkokulu Konya’da bitirdi. Birinci Dünya Savaşı sebebiyle öğrenimini tamamlamak için annesiyle birlikte İstanbul’a döndü. Liseyi yatılı olarak Bursa Erkek Lisesi’nde okudu. İstanbul Da­rülfünun’u (Üniversitesi) Edebiyat Fakültesi Tarih Bölü­mü’nü tamamladıktan sonra, kürsü başkanı Ahmet Refik (Altınay)’ın asistanı olarak “Osmanlı Muahedeleri ve Kapitülasyonlar 1300-1920 ve Lozan Muâhedesi”adlı tezini bitirdi. Hocası Ahmet Refik 1933’te yapılan üniversite refor­munda görevinden uzaklaştırılınca kendisi de üniversiteden is­tifa ederek, Kuleli Askerî Lisesi, Alman, Pertevniyal ve Vefa liselerinde tarih öğretmenliği yaptı. Bu döneminde Cumhuriyet, Yeni Sabah, Mil­liyet, Hergün, Yeni Taninve Tercüman gazeteleri ile Hayat Tarih Mecmuası, Resimli Tarih Mecmuası, Tarih Dünya­sı, Hayat, Yeşilay, Büyük Doğu, Hafta, Türk Folklor Araştırmaları, İstanbul Enstitüsü Mecmuası dergilerinde yazılar yazarak geçimini sağla­dı.

Reşat Ekrem Koçu, son senelerde An­kara Caddesi ve Sirkeci semtlerinde, arşivini de bulunduğu Cağaloğlu civarındaki bir apartman dairesinde geçirdi. Çıkarmaya başladığı İstanbul Ansiklopedisi’ni (1944-51, 1958-69, 10 cilt) tamamlayamadan, 6 Tem­muz 1975 yılında burada hayatını kaybetti. Sahray-ı Cedit Mezarlığında toprağa verildi. Hiç evlenmeyen Reşat Ekrem Koçu’nun arşiv belgeleri vefatından sonra sahipsiz kaldı, sorumsuzca satılarak heba edildi.Son olarak Tercüman gazetesinde yazıyordu. Eserlerinin yeni basımı 2002’den itibaren Doğan Yayıncılık tarafından yapıldı.

Osmanlı dönemi kaynaklarından bazılarını, yerli ve yabancı seyahatnameleri, eski dönemin merak edilen ilginç ko­nularını bugünkü dile aktararak, herke­sin okuyup zevk alabileceği bir biçime koydu. Bazı Batılı yazarların (Edmondo de Amicis, Jean de Thevenot, Theophile Dey Rolle, J. E. Dauzats, Mary Montagu ve Elizabeth Craven vd.) İstanbul ve Türkiye’den söz eden seyahatnamelerini de yine kısaltıp resimli kitapçıklar biçiminde dizi olarak yayımladı.

En önemli projelerinden biri “İstanbul Ansiklopedisi” yazmak, İstanbul’u her yönüyle bu ansiklopedide tanıtmaktı. 1944 yılında başladığı “İstanbul Ansiklopedisi”ni önce fasiküller halinde yayımlamaya başladıysa da bu güzel ve örnek çalışması ne yazık ki kendisi hayatta iken tamamlanamadı, “Gökçınar” maddesinde iken yarım kaldı. Çok sayıda tarihî ve monografik roman yazmış olan Reşat Ekrem Koçu’nun birçok kitabı ve yazı dizisi de gazete sayfaların­da kaldı. Serbest nazımla başarılı şiirler de yazmış, bunları “Acı Su”(1965) adlı bir kitabında toplamıştı.

 “Kimi zaman ‘gündelik hayat tarihi’, kimi zaman ‘popüler tarih’ denilen türdeki yapıtlardan söz açıldığında ilk akla gelen isim Reşad Ekrem Koçu. Koçu’nun neredeyse tek başına yazıp resimlediği İstanbul Ansiklopedisi konuyla ilgilenenler için efsanevî bir yapıttır. İstanbul’un sayısız ayrıntısını madde madde yazmıştır Koçu.” (Behçet Çelik)

ESERLERİ:

ARAŞTIRMA-İNCELEME: Osmanlı Muahedeleri ve Kapitülasyonlar 1300-1920 ve Lozan Muahedesi 24 Temmuz 1923 (1934), Hatice Sultan ile Ressam Melling: Tarihten Hikâyeler (1934), Mimar Sinan (Sedat Çetintaş ile, 1936), Barbaros Hayreddin (1937), Tarihteki Güzel Kadınlar: Taçlı Fa­hişeler (1944), Eski İstanbul’da Meyhaneler ve Meyhane Köçekleri (1947), İstanbul Camileri (1948), Osmanlı Tarihinde Yasaklar (1950), Tarihimizde Garip Vakalar (1952), Fatih Sultan Mehmed (1430-1481) (1953), Türk Tarihinin 50 Büyük Adamı (1953), Türk İstanbul (1953?), Osman Gazi’den Atatürk’e: 600 Yılın Panoraması (1955), İçinde Geçen Vakalar, Eski Saray Hayatı ve Teşkilatı ile Beraber Adım Adım, Köşe Köşe Topkapı Sarayı (1960), Osmanlı Padişahları: Tarihimizde Büyük Şekavet ve İsyanlar (1960), Dağ Padişahları (1962), Türk Zaferleri (1964), Yeniçeriler (1964), Osmanlı Tarihinin Panoraması (1964), Türk Giyim Kuşam ve Süslenme Sözlüğü (1967), Darülaceze (1895-1974) (1974), Yangın Var!: Eski İstanbul Tulumbacıları (1981), Tarihte İstanbul Esnafı (2002), Aşk Yolunda İstanbul’da Neler Olmuş (2002), Aşık Şair ve Padişahlar (2005).

TARİHÎ HİKÂYE-ROMAN: Çocuklar (1930), Kızlar Ağası Piçi (1933), Esircibaşu Lâle Devrinde Bir Aşk Romanı (1944), Forsa Halil (1962), Haşmetli Yosmalar (1963), Erkek Kızlar (1962, 2001), Patrona Halil (1963), Kabakçı Mustafa (1968), Kösem Sultan (1972), Haydut Aşkları (1981).

DERLEME: Ahmed Refik: Hayatı Seçme Şiir ve Yazıları (1938), Ahmet Rasim: Hayatı Seçme Şiir ve Yazıları (1938).

ÇOCUK EDEBİYATI: Kotra ile Akdenizde Bir Gezinti (1932), Timur ve Oğulları (1933), Kontesin Pabuçları (1935), Konuşan Eşek (1935), Gizli Yol: Meraklı Çocuk Romanı (1944), Eskici Baba (1944), Kara Korsanın Peşinde 248 Çocuk (1944), Yusufun Borcu (1947), Murat Reis’in Oğlu: Korsan Romanı (1947), Balabancık: İstanbul’un Taşı Toprağı Altın (2. bas. 1951), Sihirli Şam­dan (1953), Kanuni Sultan Süleyman’ın Beş Fedaisi (1952), İstanbul Cenginde Fatih Sultan Meh­met’in On Fedaisi (1953), İlk Kurşun: Millî Hikâye­ler (1954), Murat Reis (1973), Bağdat Kerva­nı (1973), Son Yeniçeri (1973).

ŞİİR: Acı Su (1965).

ÇOCUKLAR İÇİN TARİH: En Eski Zamanlardan Bugüne Türk Tarihi Bilgi­si (Ahmet Halit ile, 1930), Selçuk İmpa­ratorluğu, Alpaslan ve Bizanslılar, Kılıç Aslan ve Haçlılar (1933), Büyük Deniz Keşifleri (XV ve XVI. Asır­larda) (1933), Attilâ ve Hunlar (1933), Sümer Türkleri: Eski Zaman Medeniyet­lerinin İlk Ocağını Kuran Türk Ustalar (1933), Cengiz ve Türk Moğol İmparatorluğu (1934), Tarihten Evvelki Zamanlar (1934), Bi­zans Tarihi: Şarki Roma İmparatorluğu 1453 (1934), Tarihin Ön Çağları (1938), Sokullu Mehmet Paşa (1943), İlkokulda Tarihe Giriş (1944), Tarihimizde Kahramanlar (1960).

ÇEVİRİYAZI: Seyid Vehbi-Sûrnâme: Üçüncü Ahmed’in Oğullarının Sünnet Düğünü (1939), Haşmet-Viladetname: Üçüncü Mustafa’nın Kızı Hibetullah Sultan’ın Doğum Donanması (1940?), Evliya Çelebi Seyahatnamesi (6 kitap, 1944), Halil İbrahim Aşçıdede-Hatıralar: Geçen Asrı Aydınlatan Kıymetli Vesikalardan Bir Eser (M.A. Akbay ile, 1960).

ÇEVİRİ: 1874’te İstanbul (K. de Amicis’ten,1938), 1869’da Trabzon’ dan Erzurum’a (T. Deyrolle’den, 1939), 1876’da Türkiye (E. Craven’den, 1939), 1717-1718’de (Lale Devri Başlarında) Türkiye (M. Montague’den, 1939), 1588’de Anadolu’nun Bir Köşesi: İzmit-Geyve-Torbalı-Mudurnu-Nallıhan-Beypazarı-Sivrihisar-Gemlik (J.F. Dauzats’tan, 1940), 1655-1656’da İstanbul ve Türkiye (J. de Thevenot’dan, 1939).

ÇOCUK KİTABI: Define Adası (R.L. Stevenson’dan, 1942), Gemici Sind Bad’ın Harikulade Maceraları (1942), Çocuklar Cumhuriyeti (J. Verne’den uyarlama, 1974).

KAYNAKÇA: Erdem Yücel / “Kaybettiğimiz Tarihçi ve Yazar Reşad Ekrem Koçu” (Hayat Tarih Mecmuası, XI/10, 1975), Mahmut Şakiroğlu / “Reşad Ekrem Koçu (1905-1975)" (Türk Folkloru Belleten, l/2, İstanbul 1986), İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) - Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas. 2007) – Ünlü Bilim Adamları (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 2, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013), Ahmet Eken / Tarihî Yasaklarımız (Virgül, Eylül 2000), TBE Ansiklopedisi (2001), Behçet Çelik / Tuzu Biberiyle Reşad Ekrem Koçu (Virgül, Mayıs 2001), Semavi Eyice / TDV İslâm Ansiklopedisi (c. 26, s. 149-150, 2002), Asuman Memen / Aşk Gibi İstanbul - Aşk Yolunda İstanbul’da Ne Olmuş? (Radikal Kitap, 10.1.2003), Dursun Gürlek / Eski İstanbul'a dair akla gelen ne varsa (dunyabizim.com, 03.08.2014).

FOTO GALERİ

x

WhatsApp İhbar Hattı

+90 (553) 313 94 23