• İSTANBUL
  • İMSAK
    00:00
    GÜNEŞ
    00:00
    ÖĞLE
    00:00
    İKİNDİ
    00:00
    AKŞAM
    00:00
    YATSI
    00:00
  • 0.0
  • 0.0
  • 0.0

Ekrem Cemil Paşa kimdir?

Asker, siyaset adamı, tarihçi ve anı yazarı Ekrem Cemil Paşa kimdir?

Ekrem Cemil Paşa

Cemilpaşazade Ekrem olarak da bilinir. Diyarbakır’ın önde gelen ailelerinden Cemil Paşazade Kasım Bey ile Çerkez Hayriye Hanımın oğlu olarak 22 Şubat 1891'de  Diyarbakır'da hayata gözlerini açtı. İlköğretimini evde özel olarak dersler alarak bitirdi. Ardından Diyarbekir Askerî Rüştiyesi (Ortaokulu, 1908) ile İstanbul Mekteb-i Sultanisi (Galatasaray Lisesi, 1912)’ni tamamladı.  Liseyi bitirdiği sene, ilk yasal Kürt öğrenci derneği olarak İstanbul’da kurulan Kürt Talebe Hêvî Cemiyeti’nin üyesi oldu.

Yükseköğrenim için yurtdışına gönderildi. Fakat Lozan’da başlayıp Belçika’nın Gand kentinde sürdürdüğü mühendislik eğitimini bitmeden Birinci Dünya Savaşı (1914-18) başlayınca yurda döndü. Topçu olarak Çanakkale Cephesi’nde savaştıktan sonra gönderildiği Şark Cephesi’nde yaralanmıştır. Tedavi gördükten sonra Diyarbekir’de Mustafa Kemal (Atatürk)’in şifre subaylığını ve Nihat (Anılmış)’ın karargâh komutan yardımcılığını yaptı. Sonra Filistin Cephesi’ne gönderildi. Nablus Yarmasıyla kendi birliği yok edilince, Halep’ten Mardin’e, oradan da Diyarbekir’e döndü.

Ekrem Cemil Paşa,1918 tarihinde Diyarbekir’de Kürt Teâli Cemiyeti’ni kurdu ve bir süre de başkanlığını yaptı. 1919 yılında İstanbul’a geçerek oradaki Kürdistan Teâli Cemiyeti’nin de resmi üyesi oldu. 1920’de Kürdistan’ın bağımsızlığını amaçlayan Kürt Teşkilat-ı İçtimaiye Cemiyeti’ni kurdu. 1921’de yeniden Anadolu’ya dönerek Diyarbekir ve Mardin yöresinde beş aydan fazla kaldıktan sonra bölgeden ayrılacakken, Midyadî tarafından Abdülkerim’e ihbar edilip yakalanarak Ankara’ya gönderildi, 1922’de İstiklal Mahkemesi’nce beraat ettirildi. 1925’te Şeyh Said İsyanı sırasında tutuklanıp İstiklal Mahkemesi’nde yargılanarak Kastamonu Cezaevi’ne gönderildi. 1928 yılında serbest kaldıktan sonra İstanbul’a sürüldü. Altı aylık bu sürgünden sonra Diyarbekir’e dönebildi. Ancak 19 Mart 1929’da Suriye’ye iltica etti ve 13 Ocak 1974 yılında Şam’da hayatını kaybetti.

ESERLERİ:

Hînkerê Zimanê Kurdî, Rehberê Ziman ê Her Du Kurdî: Kurmancî, Babanî (1921), C.P.C., Dîrok a Kurdistan Bi Kurteliri - I, (Beyrut, 1972), Muhtasar Hayatım (1989), Kürdistan Kısa Tarihi (1998).

x

WhatsApp İhbar Hattı

+90 (553) 313 94 23