Ahmet İhsan Tokgöz kimdir?
Siyasetçi Ahmet İhsan Tokgöz kimdir?
Ahmet İhsan Tokgöz, 1868 yılında Erzurum’da dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimini babasının görevle bulunduğu İşkodra’da, Şam’da tamamladı. Daha sonraları Ankara’ya geldiler. Tanınmış devlet adamı ve ilk gazetecilerimizden Agah Efendi, o sırada sürgün olarak, Ankara’da bulunuyordu. Halit Bey’in de yakın arkadaşıydı. Agâh Efendi, Ahmet İhsan’a Türkçe, Fransızca dersleri verdi, çeşitli telkinlerle, onda hürriyete, fikir hürriyetine, basın hayatına karşı ilk ilgilerin uyanmasına yardım etti.
1887'de Mülkiye’den mezun oldu. Kısa bir Hariciye Tercüme Kalemi'nde ve Tophane tercümanlığında memurluk hayatından sonra kendini tamamen basına verdi. Malumat ve Servet gazetelerinde dış haber ve telgraf haberleri çevirmeni olarak çalıştı. 1891'de Âlem basımevini kurdu.
Servet-i Fünun dergisinin sahibi ve yazarıdır. Servet-i Fünun dergisinin kurucusu ve sahibi olan Ahmet İhsan Tokgöz başmuharrirlik görevini uzun seneler üstlenir. Dergide Tevfik Fikret Hüseyin Cahit Yalçın ve yeni harflerin kabulüyle Servet-i Fünûn, Uyanış adını aldıktan sonra Halit Fahri Ozansoy gibi ünlü edebiyatçılar yayın müdürü olarak görev aldı.
Sert-i Fünûn'dan önce Şafak (1886), Ümran (1889) gibi kültür, sanat ve magazin dergilerini çıkardı. Hükümet tarafından, çıkardığı dergiler kapatılan Ahmet İhsan Tokgöz, Servet gazetesinin sahibi Dimitri Nikolaidis'in desteği ve izni ile bu gazetenin eki şeklinde Servet-i Fünûn'u çıkarmaya başlar. Servet gazetesi kendisinden beklenen hizmeti veremeyince kapanır (1892). Böylece bir sene sonra, Servet gazetesinin eki olan Servet-i Fünûn, bağımsız yayın organı olur. Dergi, 27 Mart 1891 – 26 Mayıs 1944 yılları arasında, 54 yıl ve 2464 sayı yayımlandı. Başlangıçta eğitici öğretici bir magazin dergisiyken, 7 Şubat 1896 tarihinde Tevfik Fikret’in yönetime gelmesiyle bir edebiyat dergisine dönüştü.
Matbaasını kurup, Servet-i Fünûn'un imtiyazını üzerine alınca; "iyi bir resimli haftalık gazete çıkarmak ister. Avrupa'da o dönemde yeni kullanılan "çinkografi" tekniğini inceler. Yazışmalar sonucunda ünlülerin resimlerinden oluşan "galvano kalıp"lar getirtir. Avrupa'ya gider ve yeni baskı tekniklerini öğrenir. Fransa'dan kağıt ithalatı yapan Ahmet İhsan Tokgöz, baskı tekniği yönünden Servet-i Fünûn'un, dönemin en iyi dergisi olmasına gayret eder. Teknik yönden, dönemin önemli dergileri üzerine yapılan bir değerlendirmede şöyle denilmektedir: "Bu dönemin baskısı, dizgisi, bugün için tarihsel birer belge değeri taşıyan resimleriyle ün yapan Şehbal yanında, edebiyata ağırlık veren Mecmua-i Ebüzziya, Servet-i Fünûn ve özellikle de Resimli Kitap gibi dergileri önemlidir."
Servet-i Fünûn'un ilk sayılarında, dönemin diğer pek çok dergisinde olduğu gibi, "fennî" konulara ağırlık verilmesinin yanında, magazin konularına da yer verilir. Bu dönemde, dergide yer alan yazıların pek çoğu Ahmet İhsan Tokgöz tarafından yazılır. Dergiye, okuyucunun ilgisini çekmek, okuyucuyu bilgilendirmek ve o dönemde çok ihtiyaç duyulan buluş yapakişilerin yetişmesine katkıda bulunmak amacıyla; Batıdaki yeni buluşları tanıtan ve hayal ettiren yazılar tercüme eder. Servet-i Fünûn'un kuruluşundan çok önce başladığı (1880) tercüme işinde özellikle, Jules Verne'nin (1828 - 1905) eserlerini yukarıdaki sebeplerden dolayı tercüme eder.
Serveti Fünun, Abdülhamit II döneminde Edebiyat-ı Cedide (1896-1911), II. Meşrutiyet döneminde Fecr-i Âti (1909-1912), Cumhuriyet döneminde de Yedi Meşaleciler’e dergi oldu.
Servet-i Fünûn'un basın tarihinde ve edebiyat alanındaki önemli yeri, 1895 yılından sonra bu dergi etrafında yaşanan gelişmelerden kaynaklanır. Çünkü bu tarihten itibaren dergi, eski-yeni edebiyat tartışmasında yenilik taraftarlarının yayın organı olur. "Muallim Naci- Recaizade Mahmut Ekrem mücadelesi" hükümetin araya girmesi ve 1893 yılında Muallim Naci'nin ölümü üzerine kapanır.
Bir dönem futbol ve spor yazarlığı da yapan Ahmet İhsan Tokgöz, 1908-1921 tarihleri arasında Türkiye Millî Olimpiyat Komitesi Başkanı olarak görev aldı.
1909 yılında Ticaret Mekteb-i Âlisi’nde vermeye başladığı iktisadi coğrafya derslerini 1915’ yılına kadar sürdürdü. 1912 yılında on dört ay Beyoğlu belediye reisliği yaptı. 1931 yılında Ordu’dan milletvekili seçildi. 4, 5 ve 6’ıncı dönem Ordu Milletvekilliği yaptı.
Ahmet İhsan Tokgöz, 28 Aralık 1942 tarihinde Değirmendere, İzmit’de kendi evinde 74 yaşında hayatını kaybetti.
Kitapları :
1930 - 1931 - Matbuat Hatıraları (Kitap)
1891 - Avrupa'da Ne Gördüm (Gezi Yazısı)
Haver (Roman)
Ülfet (Roman)
Haraşo (Roman)