• İSTANBUL
  • İMSAK
    00:00
    GÜNEŞ
    00:00
    ÖĞLE
    00:00
    İKİNDİ
    00:00
    AKŞAM
    00:00
    YATSI
    00:00
  • 0.0
  • 0.0
  • 0.0

Şarlken kimdir?

Şarlken, Avrupa’da kendi egemenliği altında birleşmiş Katolik bir imparatorluk kurmak istiyordu. Bu amaçla uzun yıllar Protestanlara ve Osmanlılara karşı mücadele etti. Ancak geniş bir alana yayılmış, farklı iktisadi, dinsel ve kültürel yapılara sahip krallıkları Katoliklik etrafında bir araya getirmeyi başaramadı.

Şarlken

V. Karl ya da Şarlken, 24 Şubat 1500 tarihinde Belçika'nın Gent şehrinde doğdu. Babası Habsburg hanedanından Hollanda Lordu I. Philip, annesi Aragon ve Kastilya Prensesi Joanna’dır.

Hollanda'da büyüyen Şarlken babasının erken ölümü, annesinin de akıl hastası olması nedeniyle halası Margaret tarafından eğitildi. Prenses Margarete, İmparator I. Maximilian tarafından genç prenses naibi olarak Burgonya Düklüğünün valiliğine atandı. 1515 yılında Burgonya ileri gelenlerinin de desteğiyle halası naiplik görevinden alındı ve Şarlken Burgonya Dükü olarak ilan edildi.

Anne tarafından büyük babası II. Fernando'nun 1516 yılında ölümüyle Kastilya, Aragon, Napoli ve Sicilya krallıklarının başına geçti. Dedesi olan Kutsal Roma İmparatoru I. Maximilian'ın ölümü üzerine 28 Haziran 1519'da Alman imparatoru oldu. 26 Ekim 1520'de Aachen daki katedralde resmi bir törenle Kutsal Roma Cermen İmparatoru ilan edildi.

Şarlken, Avrupa'nın tamamını ele geçirerek Avrupa-Almanya İmparatorluğu'nu ilan etmek istiyordu. Fransa kralı François de Avrupa Hristiyan İmparatorluğu kurmak istiyordu. Bu nedenle Şarlken ve François arasında büyük bir mücadele başladı.

1525 yılında meydana gelen Pavia Muharebesi'nde François'in ordusu ağır bir yenilgiye uğradı. François savaşta esir düştü. Bunun sonucunda Şarlken, Avrupa'daki hakimiyetini sağlamlaştırdı. Madrid’de hazırlanan antlaşma koşullarını kabul eden François, Şarlken'in kızkardeşi, Portekiz kraliçesi Eleanor ile evlenmek zorunda kaldı. Ancak serbest kalınca Madrid Antlaşmasına karşı çıktı. Aynı yıl Fransa, Papalık, Venedik ve Milano, ''Cognac Birliği''nde Şarlken'e karşı birleşti.

Şarlken, 1527 yılında büyük bir orduyla Roma’ya girerek kenti yağmaladı. Ardından 1529’da Milano'yu ele geçirdi. Şarlken, teyzesi ve I. François'in annesinin de katkısıyla gerçekleştiği için “kadınlar barışı” olarak da adlandırılan Cambrai Barışı’nı imzaladı. Papa ile de ayrı bir antlaşma imzalayan Şarlken, Bologna’ya geçti ve Şubat 1530’da papa tarafından Kutsal Roma- Germen İmparatoru olarak kutsandı.

Öte yandan Osmanlı Sultanı I. Süleyman (Kanuni Sultan Süleyman) ve Macaristan Kralı II. Lajos arasındaki gerginlik Balkan-Hristiyan Birliğini tehdit ediyordu. Macaristan ve Bohemya Kralı ünvanıyla Lajos Tudor Hanedanlığı'nın temsilcisi durumundaydı. Şarlken'de Habsburg Hanedanlığı temsilcisiydi. Tudor ve Habsburg hanedanlıkları arasında bir bağ vardı. Böylece Lajos ve Şarlken yakınlaştı.

1529 yılında Viyana’yı kuşatan Kanuni Sultan Süleyman, Avusturya’ya büyük kayıplar verdirmişti. Şarlken'in kardeşi Ferdinand Osmanlı akınlarıyla uğraşırken, Alman prensleri üzerindeki otoritesini kaybetmişti. 1530’da Protestan Alman Prensleri Augsburg Diyet Meclisi’nde Şarlken ile aralarında bir uzlaşma sağlayamayınca “Schmalkalde Birliği”ni kurdular.

Şarlken, 1532’de Viyana önlerinde, Sultan Süleyman tarafından bir meydan savaşına zorlandıysa da, buna yanaşmadı. Büyükbabası II. Ferdinand’ın Kuzey Afrika’yı ele geçirme tasarısını gerçekleştirmek için, İspanya kıyılarına akınlar yapan Barbaros Hayreddin Paşa'ya karşı saldırıya geçerek Tunus’u aldı. Daha sonra Afrika’dan Napoli’ye geçti. 1536’da Roma’ya girdi. Provence’ı işgal etmesi üzerine I. François Osmanlılar’dan yardım istedi. Bunun üzerine 1538’de yeni bir barış antlaşması imzalandı.

Şarlken, 1539'da Gand’da başlayan ayaklanmayı bastırdı ve kentin tüm ayrıcalıklarına son verdi. 1541’de toplanan Regensburg Diyet Meclisi’nde, Protestan Alman prensleri karşısında daha uzlaşmacı bir tavır aldı. Ancak bu ödünler papa ve Luther tarafından kabul edilmedi. Ağustos 1541’de Barbaros Hayreddin’in üssü olan Cezayir’e denizden saldırıya geçtiyse de başarılı olamadı.

Şarlken oğlu Philip'e Milano’yu verince, Fransızlar Ağustos 1542'de Şarklen'e savaş açtılar. Osmanlı Devleti ve Papalık bu savaşta Fransa’yı destekliyordu. Şarlken, 1544 yılında Protestanlık’ın gelişmesini Fransa’nın da destekleyeceği konusunda gizli bir maddeyi içeren Crepy Barışı'nı imzalamak zorunda kaldı. Bunun üzerine papa Şarlken'den yardım istedi. Şarlken Protestan Saksonya Dükü Maurice’in de desteğini alarak 1547 yılında Mühlberg’de Schmalkalde Birliği’ni yenilgiye uğrattı.

II. Henry’nin 1548’de Fransa kralı olmasından sonra papa Habsburglar’la yaptığı antlaşmayı bozdu. Şarlken'in önerdiği anayasal değişiklikler Katolik ve Protestan Alman prensleri tarafından kabul edilmedi. Şarlken, Augsburg Meclisi’nde dinsel konularda yeniden uzlaşmak zorunda kaldı.

Gelir kaynakları savaş giderlerini karşılayamaz duruma gelince Şarlken yeni kredi fırsatları aramaya başladı. Antwerp ve Augsburg borsalarından borç para alındı. 1550’lerde Alman prensleriyle Fransa arasında Şarlken'e karşı bir antlaşma yapıldı. Önceleri onu desteklemiş olan Saksonya Dükü Maurice Avusturya’ya girince Şarlken kaçmak zorunda kaldı. Ferdinand da prenslerle uzlaşınca Şarlken Passau Antlaşması’nı imzaladı.

1555’te yapılan Augsburg Antlaşması’yla Protestanlar’a Katolikler ile aynı haklar tanındı. Hollanda’ya çekilmek zorunda kalan Şarlken, İspanya ile İngiltere’yi birleştirmeyi amaçlayarak oğlu Felipe’nin İngiltere Kraliçesi Mary ile evlenmesini sağladı. Fakat Mary’nin çocuğu olmayınca İngiliz parlamentosu Felipe’ye kral unvanını vermedi.

Şarlken'in Fransa’ya karşı düzenlediği son sefer de başarısızlıkla sonuçlanınca, İspanya ve Hollanda’yı oğlu Felipe’ye, imparatorluğu ve Avusturya’ yı da kardeşi Ferdinand’a bıraktığını açıkladı. Eylül 1556’da İspanya’ya gitti.

1557 yılında Yuste Manastırı’na kapanan Şarlken, 21 Eylül 1558 tarihinde sıtma hastalığı nedeniyle burada öldü. Cesedi, 1574 yılında oğlu İspanya Kralı II. Felipe tarafından Madrid'de inşa ettirilen El Escorial Manastırına defnedildi.

Şarlken'in imparatorluğu dönemindeki en büyük düşmanları, Osmanlı İmparatorluğu, Fransa Krallığı, İngiltere Krallığı ve Hristiyanlığın Protestanlık mezhebinin kurucusu Alman papaz Martin Luther'di.

İngiltere ile ilişkiler

Şarlken'in annesi İspanya Kralı II. Fernando'nun kızı Kastilya Prensesi Joanna’dır. İngiltere Kraliçesi ise İngiltere Kralı VIII. Henry'nin eşi ve annesinin kardeşi Aragonlu Katherine'dir. Şarlken, teyzesini çok sevdiği için, Kutsal Roma İmparatoru olunca İngiltere'ye dostça yaklaştı. Aragonlu Katherine, VIII. Henry'nin ağabeyi Arthur ile evlendirilecekti. Fakat Arthur nedeni bilinmeyen bir şekilde aniden ölünce Henry ile evlendirildi. Henry ise kadınlara olan düşkünlüğü ile biliniyordu ve sayısız metresi vardı. Bunun yanında ilişkilerinde sorunlar yaşanıyordu.

Henry bir süre sonra Katherine'den boşanmak istedi. Amacı, Katherine'den daha güzel bulduğu Anne Boleyn'le evlenmekti. Ancak İngiliz kilisesi  bu boşanma davasını kabul etmedi. Çünkü Katherine'nin yeğeni Şarlken, papaya evliliğin iptal edilmemesi için baskıda bulunuyordu. Bu duruma karşı çıkan VIII. Henry'de Katolik Kilisesinden ayrılarak Anglikan Kilisesini kurdu ve Katherine'den boşandı. Bunun üzerine Şarlken'in İngiltere ile ilişkileri kesildi.

Osmanlı ile ilişkiler

Kanuni Sultan Süleyman’ın 1520 yılında tahta çıkmasından sonra Osmanlılar’ın Avrupa’ya akınları daha da arttı. I. François'in annesi Sultan Süleyman'dan oğlunu kurtarması için yardım istedi. Sultan Süleyman bu mektuba karşılık vererek ordusuyla Macar seferine çıktı. Mohaç Muharebesi'nde Kral Lajos öldürüldü. Bu sefer sonucunda Macaristan ve Transilvanya Osmanlılar tarafından ele geçirildi.

Şarlken dönemi

Şarlken Avrupa'da kendi egemenliği altında Katolik bir imparatorluk kurmak istemişti. Bu amaçla uzun yıllar Fransa, Protestanlar ve Osmanlılarla savaştı. Ancak geniş bir alana yayılmış farklı iktisadi, dinsel ve kültürel yapılara sahip krallıkları Katoliklik etrafında bir araya getirmeyi başaramadı. Kısaca Şarlken, ne Türk yayılmasını önleyebilmiş, ne Fransa'nın artan gücünü durdurabilmiş ne de Alman halkları arasındaki karışıklığı bitirebilmiştir.

x

WhatsApp İhbar Hattı

+90 (553) 313 94 23