• İSTANBUL
  • İMSAK
    00:00
    GÜNEŞ
    00:00
    ÖĞLE
    00:00
    İKİNDİ
    00:00
    AKŞAM
    00:00
    YATSI
    00:00
  • 0.0
  • 0.0
  • 0.0

I. İsmail kimdir?

Safevi Devleti'nin kurucusu olan I. İsmail, 24 Mayıs 1524 tarihinde 37 yaşında iç kanamadan vefat etmiştir. Cenazesi Erdebil'deki Safevi Türbesi'ne defnedilmiştir.

I. İsmail

Ailesi'nin kökeni

I. İsmail, 17 Temmuz 1487 tarihinde İran'ın Erdebil bölgesinde doğdu. Annesi Alemşah Halime Begüm Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'nın kızıdır. Babası ise dönemin ünlü devlet adamlarından Şeyh Haydar'dır. İsmail'in babası Akkoyunlu ve Şirvanşah ordularıyla Teberistan yakınlarında yapılan savaşta öldürülmüştür.

Mücadele dönemi

I. İsmail, Babası Şeyh Haydar'ın öldürülmesinin ardından ailesiyle birlikte Şiraz Valisi Mensur Pürnak Bey’in yanına gönderildi. Bu dönemde Akkoyunlu tahtına geçen Rüstem Bey kardeşi Baysungur ile yaşanan saltanat mücadelesinde Haydar'ın oğullarından yararlanmak için İsmail ve kardeşi Ali'yi hapisten çıkarıp serbest bırakmıştır. Ancak savaş sırasında İsmail ile kardeşlerinin cesurca çarpıştıklarını görünce korkuya kapılarak aileyi ortadan kaldırmaya karar vermiştir. Fakat durumu haber alan Ali, kardeşlerini de yanına alarak Erdebil'e yola çıkmıştır. Bunun üzerine arkalarından ordu yollayan Rüstem Bey Ali'yi öldürmüştür. Kızılbaşlar ise İsmail'i Lahican’a kaçırarak iyi bir eğitim almasını sağlamışlardır. 

Şah İsmail, 1500 yılında Ustaclu, Şamlu, Rumlu, Tekelü, Zülkadir, Avşar, Kaçar ve Varsak Türkmen aşiretlerinden oluşan 7.000 kişilik bir orduyla Şirvanşahlar Devleti üzerine yürümüştür. Gülistan Kalesi yakınında gerçekleşen Çabani Meydan Muharebesi'nde Şirvanşah Ferruh Yesar'ın ordusunu yenerek Bakü'yü ele geçirmiştir. Şerur Savaşı'nda da İsmail Akkoyunlu hükümdarı Elvend Mirza'nin ordusunu yenerek galibiyetini kesinleştirmiştir. 1501 senesinde de Tebriz'e girerek kendsiini “Şah” ilan etmiş ve Safevi Devleti'ni kurmuştur. Daha sonra pek çok bölgeye seferler düzenleyerek ülke sınırlarını genişletmiştir.

Çaldıran Muharebesi

I. İsmail, 1514 yılında gerçekleşen Çaldıran Muharebesi'nde Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim yenilmiştir. Savaş sonrasında da ruhsal bir çöküntü yaşayarak savaştan uzak durmaya başlamıştır. 1514'te vefatına kadar da hiçbir muharebeye girmemiştir. I. İsmail, 24 Mayıs 1524 tarihinde 37 yaşında iç kanamadan vefat etti. Cenazesi Erdebil'deki Safevi Türbesi'ne defnedildi.

Şah İsmail döneminde Safevi-Osmanlı ilişkileri

Safevî Devleti gibi güçlü bir devletin kurulması Osmanlı İmparatorluğu'nu rahatsız etti.. Bunun yanında Anadolu'da Kızılbaşlar'ın İsmail'in yanında yer alması, Osmanlı sınırında artan isyanlar ve dini sebepler I. Selim ile Şah İsmail'i karşı karşıya getirdi. Öte yandan iki büyük devlet tarih boyunca sürekli rekabet halinde olmuştur. 

Katliam iddiaları

- I. İsmail Tebriz'i aldıktan sonra Akkoyunlu hanedanına mensup kişiler ile babası Şeyh Haydar'a karşı savaşanların mezarlarını açarak kemiklerini yaktırdı. Bunun yanında babasının başının köpeklere atılmasının intikamını bütün sokak köpeklerini öldürerek almıştır. Ayrıca Azerbaycan'da da pek çok kişi katledilmiştir.

- Asta kalesinin ele geçirilmesinin ardından da bölge halkına büyük katliamlar yapılmıştır. Bazı rivayetlere göre 30.000 kadar insan öldürülmüştür. Ayrıca Türkmenler'in lideri de kazığa geçirtilip yakılmıştır.

- Yezd şehri ele geçirildikten sonra yapılan katliamlarda en az 7000 kişi öldürülmüştür. Bunun yanında Ebruh hakimi, Osmanlı elçisinin gözü önünde akrabalarıyla birlikte ateşte yakılmıştır. 

Tabes'i ele geçirdikten sonra da 7.000 civarında insan katledilmiştir.

I. İsmail'in babası Şeyh Haydar'la savaşanlar soruşturulmuş bunun sonucunda pek çok Türkmen kabilesine mensup kişi öldürülmüştür. 

- Bağdat'ın ele geçirilmesi üzerine de çoluk çocuk ayırt edilmeden birçok Türkmen ailesi katledilmiştir.

- I. İsmail  Ebu Hanife'nin türbesini yakıp yıkmıştır. Bunun yanında mezarınıda açtırarak kemiklerini yakmıştır.

Şah İsmail'in ordusu Sünni şehri olan Herat'a girince 3.000 kişiyi katletmiştir. Bunun yanında ilk üç halifeye lanet etmeyi reddeden Şeyhülislam Seyfeddin Ahmed'i de yakmıştır.

 

x

WhatsApp İhbar Hattı

+90 (553) 313 94 23