• İSTANBUL
  • İMSAK
    00:00
    GÜNEŞ
    00:00
    ÖĞLE
    00:00
    İKİNDİ
    00:00
    AKŞAM
    00:00
    YATSI
    00:00
  • 0.0
  • 0.0
  • 0.0
Ahmet Varol
Ahmet Varol
TÜM YAZILARI

Hürmüz Boğazı tehdidi

06 Temmuz 2018
A


Ahmet Varol İletişim: [email protected]

ABD Başkanı Trump, İran’la nükleer teknolojinin sivil amaçlarla kullanılması konusunda yapılan uzlaşma anlaşmasını iptal etmesinden sonra bu ülkeye ambargo uygulamalarının eski şekline döndüğünü açıkladı. Ambargonun birinci hedefi ise İran’ın petrol satışını engellemek. Fakat Trump’ın boykot konusunda aldığı kararlar henüz anlaşmayı bozmadıklarını, anlaşmaya bağlı kaldıklarını bildiren ülkeler açısından geçerli değildir. 

Trump, İran petrolünün satışını sıfıra düşürmeyi hedeflediklerini açıkladı. Bunun için oluşacak açığı kapatmak amacıyla da Suudi Arabistan’ın petrol üretimini artırması için Kral Selman’la konuştuğunu ve Selman’ın da bunu kabul ettiğini söyledi. Haber kaynaklarının verdiği bilgilerde de Suudi Arabistan’ın Temmuz ayında günlük ortalama petrol üretimini 11 milyon varile çıkarmayı planladığı dile getirildi. 

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani geçtiğimiz Salı günü İsviçre’de yaptığı açıklamada İran’ın petrolünün ihraç edilmesinin engellenmesinin bütün bölgenin yani Basra Körfezi bölgesinin petrolünün ihracının engellenmesi anlamına geleceğine dikkat çekti. Ruhani’nin bu açıklaması tabii Hürmüz Boğazı’nın kullanılmasının engellenmesi veya zorlaştırılması ihtimalini akla getirdi. 

Trump’ın açıklaması İran’ın petrolünün satılmasını veya taşınmasını engelleme tehdidinde bulunması anlamına gelmiyordu. Onun “İran’ın petrol satışını sıfıra düşürmeyi amaçlıyoruz” derken kastettiği İran’dan petrol alımının sıfırlanmasını sağlamaktı. Bunu da İran petrolünün ihraç edilmesini veya taşınmasını engellemek suretiyle değil de İran’dan petrol alan ülkelere artık almamaları için baskı uygulamakla yapmak istiyordu. Bunda başarılı olması çok zayıf bir ihtimal hatta imkânsızdır. Çünkü ABD’nin son dönemde izlediği ekonomik politika özellikle AB ülkeleri başta olmak üzere birçok dünya ülkesiyle arasının açılmasına neden oldu. İran’a ambargo için bu ülkelere baskı uygulamasından da amaçladığını elde etmesi mümkün değil. Dolayısıyla İran’ın petrol satışlarını sıfıra indirme amacını gerçekleştirmesi şu aşamada mümkün görünmüyor. 

Fakat İran’ın tehdidi, ambargodan ziyade petrolünün ihraç edilmesinin ve taşınmasının engellenmesi ihtimaline göre yapılmış bir tehdittir. Bir bakıma İran “Siz bizim petrolümüzü Körfez’den çıkarmamızı engellerseniz; biz de petrollerini Hürmüz Boğazı’ndan geçirmek zorunda olan diğer ülkelerin petrollerinin çıkarılmasını engelleriz” anlamına gelen bir mesaj vermeye çalıştı. Ruhani’nin açıklamasından sonra Devrim Muhafızları Ordusu adına açıklama yapanların söyledikleri de maksadın bu olduğunu gösteriyordu. Bu durumda dünya petrollerinin yüzde yirmisini oluşturan bir miktarın Basra Körfezi’nden çıkarılmasının önüne engel konulması ihtimali akla geliyor. 

Ancak İran’ın buna cesaret etmesinin çok da kolay olmayacağını, onun daha önce de başvurduğu  “Hürmüz Boğazı’nı kullandırmama” tehdidinin tamamen boşuna olduğunu belirtmemiz gerekir. Çünkü her ne kadar Hürmüz Boğazı’nın kullanımı konusunda bazı belirsizlikler bulunsa ve İran burada kara sularını 12 mile çıkardığını açıklamış olsa da bu boğazın en dar yerinde genişliğinin 21 mil yani 50 km olduğunu ve Umman’ın da karasularını 12 mil olarak gösterdiğini belirtelim. İkinci olarak bu boğaz Basra Körfezi’ne kıyısı olan İran dışındaki ülkelerden Suudi Arabistan ve Umman hariç hepsinin dünyaya açılan deniz yolunun tek geçiş kapısı olduğu için bir uluslararası boğaz niteliğindedir ve buradan geçişlerin engellenmesi deniz taşımacılığıyla ilgili uluslararası sözleşmelere aykırıdır. Böyle bir şeye teşebbüs edilmesi savaş ilanı veya deniz korsanlığı olarak kabul edilecektir. Dediğimiz gibi Trump’ın kastettiği de zaten İran’ın petrollerinin çıkarılmasını engellemek değil satın alma ambargosunu yaygınlaştırmak olduğu için “misilleme yapıyoruz” iddiasına dayandırılacak bir gerekçe oluşması da söz konusu değil. 

 

 

 

x

WhatsApp İhbar Hattı

+90 (553) 313 94 23