• İSTANBUL
  • İMSAK
    00:00
    GÜNEŞ
    00:00
    ÖĞLE
    00:00
    İKİNDİ
    00:00
    AKŞAM
    00:00
    YATSI
    00:00
  • 0.0
  • 0.0
  • 0.0
İbrahim Karataş
İbrahim Karataş
TÜM YAZILARI

Enflasyonda asıl suçlu/suçsuz

13 Aralık 2021
A


İbrahim Karataş İletişim: [email protected]

Verilerle konuşmak, söylenen sözün inandırıcılığını artırır ve sözün kabulünü sağlar. Enflasyon konusunda da verilerle konuşmak gerektir ki iddia edilen her neyse herkesçe kabul görsün. Türkiye’nin son 60 yıllık enflasyon geçmişine baktığımızda, enflasyonun 1976’ya kadar %20’nin altında seyrettiğini, bu tarihten 2004 yılına kadar hep %20’nin üstünde olduğunu görürüz. Ak Parti döneminde ise enflasyon hep %20 bandının altında seyretmiş. 

%20 de yüksek bir rakam ve fakat 1990’larda %140’a kadar çıkması ve çoğunlukla %50’nin üstünde olmasıyla kıyaslandığında kendi içinde bir başarı olarak görülebilir. Daha iyisi mümkün mü? Cari açık kapanmadığı sürece mümkün değil ama hemen olmasa bile birkaç yıl içinde devamlı ve kalıcı olarak cari fazla verme ihtimali var ki bu da hem dolar hem de yüksek enflasyon sorununu temelli olarak bitirebilir. Ancak o vakte kadar enflasyon sorunu devam edecektir.

Diğer yandan ani fırlayan fiyatlardaki artışın müsebbibi olarak kişisel ve yönetimsel hatalar mutlaka vardır ama asıl sebebin dünyanın her tarafını etkileyen korona virüsü olduğunu unutmamak gerek. Nedense sebebinin başkaları olduğu virüs belası için bir suçlu arıyoruz. Bir suçlu varsa o da virüsün çıktığı yerdir. Ne var ki dünyanın her ülkesinde suçlu hükümetler oluyor. Bugün Amerika’sından İngiltere’sine kadar hükümetler hedef tahtasında. Hükümetlerin virüsle mücadelesi tartışılabilir ama virüs dönemi ve sonrası oluşan ekonomik türbülans için günah keçisi aramak doğru bir yaklaşım değildir. 

Şöyle bakmak lazım; virüs olmasaydı yine de kriz olur muydu? Mesela ABD’de enflasyon %6.8 oldu -ki bu son 40 yılın en yüksek rakamıdır-. CNN’deki bir habere göre ABD enflasyonu 2022’nin ilk 6 ayında %8 artacak. ABD belki de gelecek yılı %15 üstü bir enflasyonla kapatacak. Almanya’da ise enflasyon %5.2’ye çıkarak son 30 yılın rekoru kırıldı. Birçok ülke enflasyonla mücadele ediyor ve fakat şimdilik bir çözüm bulamıyor. 

Tekrar Türkiye’ye dönersek; koronalı döneme %11 enflasyonla girilmişti. Tam 2018’de başlayan ekonomik krizin izleri siliniyorken virüs tüm hayatı durdurdu. Aslında insanlar çoğunlukla evlerine kapandıkları için bazı ürünler az satıldı ve sonuç olarak fiyatlarda çok artış olmadı. 

Ancak geçtiğimiz yaz hayat normale dönüp siparişlerde patlama yaşanınca arz talebi karşılayamadı ve fiyatlar uçuşa geçti. Hayat normale dönse de ekonomi dönmedi. Bilhassa emtia fiyatlarında %600’ü bulan artışlar oldu. Ekonomi, virüsün tekrar yaygınlaşmaması kaydıyla birkaç aya kadar normale döner ama o vakte kadar gerek dolar gerekse de fırsatçıların gayretleriyle sıkıntı yaşamaya devam edeceğiz. 

Bu noktaya gelinmesinde sorumluları paklamak gibi bir niyetimiz yok. Lakin en büyük sorunun korona virüsü olduğunu ihmal ederek suçlamada bulunmak da doğru olmaz. Buna sadece hükümeti değil belediyeleri yöneten muhalefeti de dahil ediyoruz. Onlar da en azından virüsün sebep olduğu zorluklardan dolayı suçlanmamalı ve sadece virüsle mücadeleleri üzerinden vicdanlarda yargılanmalılar. 

Zor bir dönemden geçiyoruz. Halkından yöneticisine kadar herkes sıkıntı çekiyor. Halk olarak sabır göstermek görevimizken, hükümet de asgari ücret ve emekli maaşları konusunda cömert davranmalı. Örneğin asgari ücret en az 4000 TL, 1800 TL olan en düşük emekli maaşı da 2500-3000 civarına çıkarılmalı. Bu arada yeni virüs varyantı olan Omicron’un daha az tehlikeli olduğuna dair haberler geliyor. Belki de virüs etkisini kaybedip gidecek. Eğer söylenildiği gibiyse zor günlerin sonu daha erken gelecektir. Hep birlikte az daha sabretmek lazım. 

 

Haberle ilgili yorum yapmak için tıklayın.

Yorumlar

okuma

ülkemizde enflasyon %20 cümlesini görünce yazının gerisini okumadım.

Can

iyi de bi yaz Almanya da niye enflasyon 20 arti olmamis euro da dollara karsi -30 lara düsmemis eger simdi virüs senin icin bahanesi ise..
x

WhatsApp İhbar Hattı

+90 (553) 313 94 23