Teknolojinin artıları ve eksileri ile bir yıl geride kaldı
Teknolojinin artıları ve eksileri ile bir yıl geride kaldı
Tayfun Civelek
2024 yılı; teknolojinin insanlığa getirdiği faydalar kadar zararlarını da gösteren bir yıl oldu. Sosyal medya paylaşımlarına getirilen kısıtlamalardan, üretilen sahte içeriklere, hatta küresel yazılım sorunlarından uzay atılımlarına kadar bir çok gelişme yaşandı.
Gelin 2024 yılında teknoloji çatısı altında yaşanan önemli gelişmelere beraber bakalım.
FİLİSTİN PAYLAŞIMLARINA KISITLAMA
Meta'nın sahibi olduğu Facebook başta olmak üzere aynı grubun sahibi olduğu Instagram, Filistin destekçisi paylaşımlara kısıtlamalar getirdi. BBC'nin verilerine göre, 7 Ekim 2023'ten itibaren Filistinli kullanıcıların yorumları daha fazla engelleniyor.
"BEYİN ÇÜRÜMESİ" YILIN SÖZCÜĞÜ
Oxford Sözlüğü; 2024 yılının kelimesi olarak "brain rot" yani "beyin çürümesi" kelimesini seçti. Sosyal medyanın gereksiz ve eğlencelik kullanımını ifade eden "beyin çürümesi" sosyal medyanın karanlık yüzünün yeniden tüm dünyada tartışılmasına neden oldu
ALPER GEZERAVCI
Türkiye'nin ilk astronotu, uzay serüveniyle ülke tarihine geçti. Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (ISS) geçirdiği sürede Türkiye Uzay Ajansı ve TÜBİTAK Uzay Komisyonunca hazırlanan 13 bilimsel deneyi gerçekleştiren Gezeravcı, Türkiye'nin uzay serüveninde farkındalık oluşturdu. Türkiye'nin ikinci astronotu Tuva Cihangir Atasever de yörünge altı uçuşunu tamamlayarak 7 bilimsel deney gerçekleştirdi.
TEKNOFEST
Türkiye Teknoloji Takımı Vakfı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın ana yürütücülüğünde gerçekleştirilen dünyanın en büyük uzay, havacılık ve teknoloji festivali TEKNOFEST, Adana Havalimanı'nda 5 gün boyunca çok sayıda bilim, kültür ve sanat etkinliğine ev sahipliği yaptı. Festival kapsamında 46 ana kategori ve 117 alt kategoride teknoloji yarışmaları gerçekleştirildi.
YAPAY ZEKA ALANINDA REKABET
OpenAI, metinden görüntü üreten yapay zeka aracı Sora'yı tanıtarak büyük ses getirdi. Google DeepMind ise yeni nesil video oluşturma modeli Veo 2'yi duyurdu. Bu model, Sora’dan daha uzun ve kaliteli videolar üretmesi ile dikkat çekti.
SAHTE İÇERİKLERDE ARTIŞ
Yapay zeka ile üretilen videoların gerçekçiliği arttıkça, sahte içerikler ile gerçekler arasındaki farkı ayırt etmek zorlaşıyor. Araştırmalar, internet kullanıcılarının yüzde 39’unun yapay zeka ile üretilen görsellerin gerçek olup olmadığını ayırt edemediğini gösteriyor. 2024’te yapay zeka, büyük enerji tüketimiyle de gündemdeydi. IEA verilerine göre, ChatGPT'ye bir soru sormak, Google aramasının 10 katı enerji harcıyor. Bu sebeple, Google, Amazon ve Microsoft enerji yatırımlarını artırma kararı aldı.
GROK TANITILDI
OpenAI, ChatGPT’nin yeteneklerini geliştirerek yeni sürümlerini kullanıma sundu. Sosyal medya platformu X de Grok isimli yapay zeka aracını tanıttı. Grok, yazılı soruları yanıtlama ve görsel üretme yeteneğine sahip.
16 YAŞ ALTINDA SOSYAL MEDYA YASAĞI
Avrupa başta olmak üzere birçok ülke, 16 yaş altı gençlerin sosyal medya kullanımının fiziksel ve psikolojik zararları nedeniyle kısıtlamalar getirmeye hazırlanıyor.
ÇİP GERİLİMİ
ABD'de kasım ayında yapılan seçimlerde yeniden başkanlığa seçilen Donald Trump'ın Tayvan'ı ABD çip endüstrisini çalmakla suçlaması sonrası Tayvan-Çin-ABD hattında çip gerilimi üst seviyeye çıktı. Çip üretimiyle alakalı olarak Hollanda hükümeti, ileri teknoloji çiplerin yapımında kullanılan fotolitografi makinelerinin Çin’e ihracat lisanslarını iptal etti.
TÜRKSAT 6A FIRLATILDI
Türkiye'nin ilk yerli ve milli haberleşme uydusu Türksat 6A uzaya fırlatıldı. Hizmet vereceği kalıcı yörüngesine ulaşan uydu, 2025'in ilk çeyreğinde hizmete alınacak.
İLK KUANTUM BİLGİSAYARI
Türkiye'nin ilk kuantum bilgisayarı Quantum Computer of TOBB ETÜ (QuanT), TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesinin (TOBB ETÜ) çalışmalarıyla devreye alındı. Türkiye bu hamlesiyle dünyada kuantum bilgisayar teknolojisine sahip 15 ülkeden biri haline geldi.
DÜNYAYI ETKİLEYEN GÜNCELLEME SORUNU
2024'e damga vuran en önemli olaylardan biri de siber güvenlik alanında gerçekleşti. Siber güvenlik şirketi CrowdStrike'ın hatalı bir yazılım güncellemesi sonucu dünya çapında sağlıktan ulaşıma kadar birçok sektörde bilgisayar sistemleri mavi ekran verdi. Güncelleme sorunu sonrası birçok ülkede hayat durma noktasına gelirken, hatanın kısa sürmesine rağmen dünyaya maliyetinin milyar dolarlar seviyesinde olduğu tahmin ediliyor.