Enerji Stratejileri ve 2030 Hedefleri
Türkiye’nin 2030 yılına ilişkin mevcut rüzgâr ve güneş enerjisi hedeflerini büyük bir farkla aşması öngörülüyor. Bu durum Türkiye’nin temiz enerji dönüşümü ve iklim değişikliğiyle mücadeleyi güçlendirmek için güneş ve rüzgâr enerjisinde daha iddialı hedefler koyabileceğinin de kanıtı. Türkiye’nin önemli bir dönüşüm sürecine girmesi de kaçınılmaz.
Küresel sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sınırlandırma hedefiyle uyumlu olması için Türkiye’nin rüzgâr ve güneş enerjisinden elektrik üretiminin 2030’a kadar 2022 seviyesine göre 3 ila 4 kat artması gerekirken, bu da söz konusu dönemde güneş ve rüzgâr enerjisi kapasitesinin sırasıyla 62 ve 27 gigavata yükselmesini gerektiriyor. Türkiye’nin bu kapasite artışını gerçekleştirmesi halinde 2035’e yönelik ulusal hedeflerine 5 yıl erken ulaşabileceği hesaplanıyor.
Küresel iklim hedeflerinin gerçekleştirilebilmesi için ise rüzgâr ve güneş enerjisinin Türkiye dâhil söz konusu 11 ülkede ise 2030’a kadar mevcut hızından 5 kat, 2035’e kadar 8 kat daha hızlı büyümesi gerekiyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın “Enerji Dönüşümü Yenilenebilir Enerji 2035” yol haritası da bu aşamada kayda değer. Ulusal Enerji Planı 2035’e kadar rüzgâr ve güneş kurulu kapasitesinin 82,5 GW’a ulaşacağını öngörüyor.
Enerji Verimliliği Stratejisi ve Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı doğrultusunda 2030 yılına kadar enerji tüketiminin yüzde 16 azaltılması ve 100 milyon ton emisyon azaltımına katkıda bulunulması planlanıyor. Keza güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi, hidroelektrik enerjisi, biyokütle enerjisi ve jeotermal enerji gibi yenilenebilir enerji kaynakları gelecekte enerji üretiminde önemli rol oynaması beklenen kaynaklar.
Türkiye’de güneş enerjisi kurulu gücü Temmuz 2022’deki 9,7 GW değerinden 2024 yılı sonunda iki katına çıkarak 19 GW değerini aştı. 2025 yılsonu hedefine (18 GW) 2024 yılının Ağustos ayı itibariyle ulaşılması dikkati çekti. Son dört yılda güneş enerji santral kurulumları kesintisiz olarak ivme kazanarak büyümeye devam ediyor. Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) modeli çerçevesinde bugüne kadar 3 bin MW güneş enerjisi ve 2 bin 850 MW rüzgâr enerjisi yarışmaları tamamlanırken, bu kapsamdaki santral kurulumları hız kazandı. 2025 yılı sonunda 1000 MW’lık YEKA RES-2’nin ve bu yıl içinde 1000 MW’lık YEKA GES-4’ün devreye girmesi hedefleniyor.
2025 yılı Mart ayı sonu itibarıyla kurulu gücümüzün kaynaklara göre dağılımı; %27,3’ü hidrolik enerji, %20,8’i doğal gaz, %18,6’sı kömür, %11,2’si rüzgâr, %18,5’i güneş, %1,5’i jeotermal ve %2,3’ü ise diğer kaynaklar şeklinde. Lisanssız güneş kurulu gücü bir önceki aya göre artarak 19,529 MW’a ulaşırken, lisanslı güneş kurulu gücü bir önceki aya göre artarak 2,091 MW seviyesine yükseldi. Toplam güneş enerji kurulu gücü de 21,620 MW oldu. Rüzgâr enerji kurulu gücü bir önceki aya göre artarak 13,098 MW seviyesine yükseldi.
Jeotermal kurulu gücünde herhangi bir değişiklik olmadı ve 1,734 MW seviyesinde sabit kaldı. Biyokütle kurulu gücü de 2,116 MW oldu. Toplam yenilenebilir kurulu gücü de 70,789 MW’a yükseldi. Toplam aktif kurulu güçte ilk sırayı yine doğalgaz aldı ve 24,601 MW oldu.