BM’nin kontrolündeki Srebrenitsa’da, 11 Temmuz 1995’te Sırplar tarafından katledilen 8 bin 372 Boşnak’tan, kimlik tespit işlemleri tamamlanan 409’u, dün kılınan cenaze namazıyla toprağa verildi. “Beyaz zambaklar” gibi dizilen uçsuz bucaksız mezar taşlarının bulunduğu Potoçari Mezarlığı’nda toplanan binlerce insan, dua edip kurbanların ardından gözyaşı döktü.
Avrupa’da, İkinci Dünya Savaşı’nın ardından yaşanan en büyük insanlık trajedisi olarak kabul edilen ve 8 bin 372 Boşnak erkeğin katledildiği Srebrenitsa soykırımının 18. yıl dönümü kapsamında dün Potoçari Anıt Mezarlığı’nda gerçekleştirilen törende, 409 kurbanın cenazesi, kılınan namazın ardından gözyaşları arasında toprağa verildi. Türkiye’yi Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik’in temsil edildiği törenlere, kurban yakınlarının yanı sıra, dünyanın farklı ülkelerinden birçok vatandaş ve üst düzey devlet yetkilisi katıldı. Törenler kapsamında, ilk olarak, Srebrenitsa soykırımı anıtına ülkeleri temsil eden yetkililer çelenk bıraktı ve saygı duruşunda bulundu. Bosna Hersek Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi’nin Boşnak üyesi Bakir İzzetbegoviç, törende yaptığı konuşmada, Srebrenitsa’nın her zaman dünya tarihinin kara bir lekesi olacağını söyledi.
İzzetbegoviç, “Bugün, 18 yıl önce katledilen 407 Boşnak erkeğini ve iki kız kardeşimizi toprağa vereceğiz. Bugün burada 4 babayı da oğullarıyla birlikte toprağa veriyoruz” diye konuştu. Bugün defnedilen kurbanların arasında, en küçük soykırım kurbanının da olduğunu hatırlatan İzzetbegoviç, “Anne ve babası, bebeklerine isim vermeye bile fırsat bulamadı” dedi. Srebrenitsa soykırımında katledilen 14 yaşındaki iki çocuğun da toprağa verildiğini belirten İzzetbegoviç, sözlerine şöyle devam etti: “Geçen 18 yıl boyunca kendimize hep aynı soruyu soruyoruz: Onların suçu neydi? Normal insan varlığı için günlerce süren sistematik katliamlar akıl alacak bir şey değildir. Akrepler adlı Sırbistan özel polis birliği mensuplarının aç ve susuz Srebrenitsalı çocuklara sıktığı kurşunlar, modern dünya medeniyetinin kalbine de sıkılmıştır. Bu farklı bir boyut da bütün bunların BM bünyesinde görev yapan Hollandalı askerlerin gözlerinin önünde olmasıdır. Belki de sadece Hitler’in toplama kamplarında kurbanların masumiyeti, suçlular tarafından bu kadar acımasızca ezildi.”
Avrupa Birliği’nin (AB) Bosna Hersek Yüksek Temsilcisi Valentin Inzko da dünyadaki herkesin, Potoçari Anıt Mezarlığı’nda defnedilen bütün kurbanlar için saygı duruşunda bulunması gerektiğini söyledi.
Bosna Hersek Reis-ul Uleması (Diyanet İşleri Başkanı) Huseyin Kavazoviç ise soykırıma sahne olan Srebrenitsa’nın Bosna Hersek’in temeli olduğunu vurguladı. Tuzla Müftüsü olduğu dönemde, kendilerine salıdıran Çetnikler’e meydan okunması gerektiğini söylediğini hatırlatan Kavazoviç, “Ama bizle birlikte yaşayan Sırp halkıyla normal yaşamı sürdürmemiz gerektiğini, o zaman da söyledim, şimdi de söylüyorum. Suçlular işledikleri suçlar için yargılanmalı, çünkü bu dünyadaki tek adalet o’’ ifadelerini kullandı. Konuşmaların ardından Reis-ul Ulema Huseyin Kavazoviç, 409 kurbanın toplu cenaze namazını kıldırdı. Kılınan namaz ve okunan duaların ardından kurbanların cenazeleri, törene katılan yakınları ve vatandaşlar tarafından toprağa verildi. Srebrenitsa’da ne oldu?
Hollandalı askerlere sığınan sivil
Boşnaklar, Sırplar’a
teslim edildi
Bosna’daki savaş sırasında, BM’nin güvenli bölge ilan ettiği Srebrenitsa, 11 Temmuz 1995’te Ratko Miladiç’e bağlı Sırp birlikleri tarafından işgal edildi. İşgal üzerine BM bünyesindeki Hollandalı askerlere sığınan sivil Boşnaklar, Sırplar’a teslim edildi. Otobüs ve kamyonlara bindirilen Boşnaklar’dan 8 bin 372’si götürüldükleri ormanlık alanlarda, fabrikalarda, depolarda hunharca katledildi. Katledilenlerin cenazeleri, ülkedeki çeşitli toplu mezarlara gömüldü.
