Hz. Peygamber aleyhissalatü vesselam Efendimize, - İnsanları cennete en fazla götürecek şey nedir, diye sorulunca; - “Allah’a saygı (takva) ve güzel ahlaktır.” buyurur. - İnsanları cehenneme en fazla götürecek şey nedir, diye sorulunca da: - “Ağız ve cinsel organdır.” diye haber verir. (Tirmizî, Birr 62)

TAKVA: Sahabe Efendilerimiz merak ettikleri konuları Peygamber (asm) Efendimize sorup öğrenirlerdi. Bir gün ona: - “En fazla hangi hâl ve davranışımız, hangi sözümüz cennete girmeye sebep olacaktır?” diye sorarlar. Peygamber aleyhissalatü vesselam da: - “Allah’a saygı ve güzel ahlak.” cevabını verir. Takva diye ifade ettiğimiz kulun Cenab-ı Hakk’a gösterdiği en üstün saygı ile insanların karşılıklı münasebetlerini düzenleyen güzel ahlak, cennete en fazla girmeye sebep olan iki hal ve davranıştır. Takva, Allah’ın emirlerini yerine getirmek, yasaklarından kaçınmakla gerçekleşen ve dinin temeli olan bir ilkedir. Buna Allah saygısı, Allah korkusu da denir. Takvanın, şirkin her çeşidinden sakınmak, bütün günahlardan uzak durmak, Allah’tan başka her şeyi kalbinden çıkarmak gibi dereceleri bulunmaktadır. Ancak onun tabiî sonucu ilahî murakabe altında olduğu bilinci ile hareket etmekten ibarettir. Takva, yalnızlıkta, toplum içinde, bela ve musibet anında, bolluk ve refahta yokluk ve darlıkta, hasılı her durumda Allah’a karşı saygılı olmak, sürekli uyanık, dikkatli ve şuurlu bulunmaktır.

GÜZEL AHLÂK: Güzel ahlaka gelince, Hasan-ı Basrî Hazretleri onu çok iyilik yapmak, kötülükten sakınmak ve güler yüzlü olmak diye tarif etmiştir. Büyük âlimlerimizden Şifa-yı Şerîf müellifi Kadı İyaz da güzel ahlakın insanlarla güzel geçinmek, onlara kendini sevdirmek, merhamet etmek, verdikleri sıkıntılara katlanmak, yaptıkları kötülüklere sabretmek, kibirlenmemek, şiddet göstermemek, öfkelenmemek ve azarlamamak olduğunu söylemiştir. Görüldüğü gibi güzel ahlakın kapsamı çok geniştir.

AĞIZ (DİL) FELAKETİ: Sahabe Efendilerimiz, Hz. Peygamber (asm) Efendimize ikinci olarak: - Cehenneme en fazla girmemize sebep olan nedir, diye sorarlar, Efendimiz de: - “Ağız ile cinsel organ.” diye cevap verir. Ağız, söyleyeceği güzel sözler, yapacağı zikirler ile insanı cennete gönderebileceği gibi, insanlara ve kendisini yaratana karşı söyleyeceği çirkin sözler, küfürler, gıybet ve koğuculuklar, iftiralar ve daha başka kötülüklerle sahibini cehenneme yollayabilir.

Muaz İbni Cebel hazretleri Resul-i Ekrem Efendimize: - Beni cennete götürecek ve cehennemden uzaklaştıracak bir iş söyle, demişti. Efendimiz ona “çok büyük bir şey sorduğunu” belirterek uzunca bir cevap vermiş ve sözünü şöyle bağlamıştı: - “İnsanları cehenneme yüz üstü düşüren günahın, dillerinin ekip biçtiklerinden başka bir şey olduğunu mu sanıyorsun?” (Tirmizi, İman, 8) Peygamber Efendimiz (asm) insanı cehenneme en fazla sokan iki şeyden diğerinin cinsel organ olduğunu haber vermektedir. Bunlar Cenab-ı Hakk’ın yarattığı istikamette helal dairede kullanıldığı, günaha alet edilmediği sürece insana bir zarar getirmezler. Nitekim Kuran-ı Kerîm’de “ırzlarını ve iffetlerini koruyan erkeklerle kadınlar” günahtan korundukları için övülmüşler, Allah Teâlâ’nın bağışını kazanmışlar ve kendileri için hazırlanan büyük mükafatları hak etmişlerdir. Hadisimizde takva ile güzel ahlakın, ağız ile cinsel organın yan yana zikredilmesi anlamlıdır. Zira takva, kul ile Allah arasındaki ilişkiyi, güzel ahlak ise kulların birbiriyle olan ilişkilerini en iyi şekilde düzenler. Öte yandan ağız, Allah’ı inkar, gıybet, koğuculuk, iftira gibi çirkin davranışların ortaya konmasına sebep olabildiği gibi, cinsel organ da zina ve benzeri çirkinliklerin yapılmasına vesile olabilir.

Buna göre: - Cennete girmeye en fazla sebep olan takva ile güzel ahlaktır. - Cehenneme girmeye en fazla sebep olan ise ağız ile cinsel organdır. (bk. Riyazü's Salihin - İmam Nevevi Tercüme ve Şerh) (Sorularla İslamiyet)