• İSTANBUL
  • İMSAK
    00:00
    GÜNEŞ
    00:00
    ÖĞLE
    00:00
    İKİNDİ
    00:00
    AKŞAM
    00:00
    YATSI
    00:00
  • 0.0
  • 0.0
  • 0.0
Yavuz Bahadıroğlu
Yavuz Bahadıroğlu
TÜM YAZILARI

“Ezan sustu fezalardan silindi yâdı Mevlâ’nın!”

17 Haziran 2020
A


Yavuz Bahadıroğlu İletişim: [email protected]

Bursa Yunanlılar tarafından kahpece işgal edilip, Yunan subayı Sofokles’in, Osman Gazi’nin sandukasını tekmelediği duyulduğunda, Mehmed Âkif tüm şiir kudretiyle “Bülbül” şiirini yazıp ezan hasretini dile getirdi:

“Ne zillettir ki: Nâkûs (çan) inlesin beyninde Osman’ın;

Ezan sussun, fezâlardan silinsin yâdı Mevlâ’nın!”

 Çünkü Türk dünyasının ezanı algısı, sadece “namaza çağrı” ile sınırlı değil, aynı zamanda bir “istiklâl alâmeti” ve “hürriyet belgesi”dir.

Bu yüzdendir ki, “Ezan-ı Muhammedi”nin yasaklanması başta Türk Milleti olmak üzere tüm Türk dünyasını dilhun etmiştir. 

Milâdi Takvim 28 Ocak 1932’yi gösteriyordu. O gün, Anadolu Ajansı şöyle bir haber geçti: “Yerebatan Camii’nde ilk defa ezan Arapça yerine Türkçe okunmuştur. ‘Allahüekber’ yerine ‘Tanrı uludur’ biçiminde Türkçeleştirilen ezanı minareden Hafız Yaşar duyurmuştur. Bugünden başlanarak İstanbul camilerinde ve sonra da kademe kademe Türkiye’nin bütün camilerinde ezan Türkçe okunacaktır.” 

Ve 30 Ocak:Yer, Fatih Camii… Hafız Rıfat ikindi ezanını okumak üzere minareye çıkıyor ve o güne kadar halkın hiç duymadığı şekilde bağırmaya başlıyor:

“Tanrı uludur, tanrı uludur!”

Cemaat sessizce ağlıyor. “Bu ezanla namaz kılınmaz” diye düşünenler evlerine dönmek istiyor, fakat camii çepeçevre sarmış askeri birlikler tarafından geri çevriliyorlar.

Minarelerdeki bağırtının adı, “Türkçe ezan”. Halkın tepkisi ölçülüyordu. İlk denemelere şiddetli bir karşı çıkış olmayınca, yaydılar. Bursa, Trabzon ve daha pek çok yerde meydana gelen ufak itirazları da hışımla bastırdılar. 

Arkasından aynı yılın 18 Temmuz’unda Diyanet İşleri Başkanlığı kanalıyla bir genelge çıkartıp uygulamayı genelleştirdiler.

Bu genelgeye yer yer uyulmadığı anlaşılınca, 4 Şubat 1933 tarihinde, müftülüklere ezanı Türkçe okumalarını, buna uymayanların “kat’i ve şedid” (kesin ve şiddetli)bir şekilde cezalandırılacaklarını bildiren bir tamim gönderildi.

Halk yer yer tepki gösterdiyse (Bursa, Trabzon, vs.) de şiddetle bastırıldı ve susturuldu.

Ezanı aslı gibi okumaktan çıkarmanın kılıfı, “Ne söylendiğinin anlaşılması”ydı, ama saklı amaç, o dönemin fikir babalarından Falih Rıfkı Atay’ın “Çankaya” ismiyle yayınladığı hatıralarında ifade ettiği üzere, “dinde reform” yapmaktı.

Dönemin yarı resmi gazetesi Cumhuriyet 04 Şubat 1932 tarihli nüshasında konuya “Türkçe” çerçeveli yaklaşıyor, “Türk dünyasının Tanrı’sına kendi bilgisiyle taptığını” yazıyordu.

Ama “kurtuluş” anlamına gelen “felah” kelimesi olduğu gibi bırakılmıştı: “O kadarını anlamasalar da olur” mantığıyla mı, bilmiyoruz artık.

“Arapça ezan” okuduğu gerekçesiyle yüzlerce insan yargılanıp zindanlara dolduruldu. Derken, sene1941’e evrildi. Türkiye’yi hâlâ tek parti (CHP) yönetiyordu. Sadece cumhurbaşkanı ve başbakan değişmişti.

İsmet İnönü Cumhurbaşkanı, Dr. Refik Saydam Başbakan olmuştu. 

“Arapça ezan” (aslında Ezan-ı Muhammedi)okuyanlarla kâmet getirenlerin üç aya kadar hafif hapis, ikiyüz liraya kadar da hafif para cezası (ki o dönemin fukaralığında on lirası olan zengin sayılırdı) ile cezalandırılmalarını öngören bu yasa tasarısı TBMM genel kuruluna indirildi ve kanunlaştırıldı. 

“İstiklâl Marşı”mız hâlâ “Bu ezanlar ki, şahadetleri dinin temeli/ Ebedi yurdumun üstünde benim, inlemeli” diyordu. Gerçekten de ona gönül vermiş milletle birlikte “Ezan-ı Muhammedi” inim inim inliyordu.

Yazımızı yine Yahya Kemal’in bir makalesinin son satırlarıyla bitirelim:

“Bu devletin iki mânevi temeli vardır: Fatih’in Ayasofya minaresinden okuttuğu ezan, ki hâlâ okunuyor!.. (1934’de Ayasofya’nın müze yapılmasıyla birlikte susturulan bu ezan 50 yıl sonra, 8 Temmuz 1980 tarihinde 4 minaresinde tekrar okunmaya başlandı, bu olayın canlı şahidiyim).

“Selim’in Hırka-i Saadet önünde okuttuğu Kur’an, ki hâlâ okunuyor!” (Hırka-i Saâdet Dairesinde Kur’ân-ı Kerim okunması 3 Mart 1924 tarihinden itibaren yasaklanmış, 67 sene sonra 15 Mart 1991’den itibaren tekrar başlatılmıştır).

Çok şükür diyelim ve ezanın “Muhammedi” kimliğine yeniden kavuşmasını anlatmayı cuma yazımıza bırakalım. 

 

Haberle ilgili yorum yapmak için tıklayın.

Yorumlar

mutmaine®

CUMA NAMAZIna bile gitmeyen adamlar, bu ülkede müslümana İSLAMI nasıl yaşaması gerektiğini dayattı !...ezanların neden susturulduğu çok net olmasına rağmen......aynı zihniyetin devamı bugünün..modern geçinen İslam düşmanları... şimdi gelir ahlaksız yorum yapar, yada konuyu görmezden gelip çirkeflik için başka konular arar........zihniyet belli, yapanlar belli.....ama halen kitaplarda, medyada...vb....kanunlarla korunarak el üstünde tutuluyorlar......Bundan büyük bir çarpıklık yok, kimsede korkudan dile getiremiyor...ortak koşmanın her türlüsünü kopyaladılar, yazdılar, uyguladılar.....bakalım mahşerde Allahın kanunlarını değiştirmenin cezası...neymiş göreceğiz !!..esas meselenin NAMAZ olduğu , İslamın farzları olduğu çok açık......Namaz farz olunca kaldırmaya güçleri (ömürleri) yetmedi!

SÜTÇÜ İMAMIN TORUNLARI

İNŞALLAH MUKADDES DEĞERLERİMİZLE ALAY EDEN , AŞAĞILAYAN SABATAYCI PİÇLER NEREYE KAÇARSA KAÇSIN ELLERİMİZDEN KURTULAMAYACAKLAR!
x

WhatsApp İhbar Hattı

+90 (553) 313 94 23