Beyni zinde tutma ve zekâyı geliştirme metotları
Beyni zinde tutma ve zekâyı geliştirme metotları
ALİ ERKAN KAVAKLI
Beyin en değerli servetimiz, insana kıymet kazandıran en kıymetli organ.
İnsanı insan yapan beynidir. Öğrenme, anlama, kavrama, düşünme, fikir üretme, düşündüklerini hayata geçirme ve hayatı anlamlandırma kabiliyeti insanı varlıkların en üstünü hâline getiriyor. Bu sayede insan varlıkların en şereflisi.
İnsan vücudunu beslemeye özen gösterdiği gibi beynini beslemeye ve zekâsını geliştirmeye de göstermeli.
Herkes daha zeki olabilir, herkes zekâsını geliştirebilir.
En önemli beyin vitamini bilgidir, okumak beyni beslemektir.
Onun için Allah beyni öğrenme programlı yaratmış, arkasından kitap göndermiş:
“Seni yaratan Rabbinin adıyla oku!” buyurmuş.
Kâinatı da kitap gibi yaratmış, okunmasını emretmiş.
İnsan beynini faydalı işlerde kullanırsa iyi insan olur. Beynin faydalı bilgilerle beslenmesi ve maneviyatın güçlendirilmesi şart.
Beyni güçlendiren, diri ve canlı tutan aktiviteler çok önemli. Beynimizi zinde tutmak ve zekâmızı geliştirmek için aşağıdaki aktiviteleri önemsemeliyiz.
1. Maneviyat ruhsal zekâyı güçlendirir. Ruh sağlığımızı korumalı, maneviyatımızı güçlendirmeli, güçlü bir inanca sahip olmalıyız. Hayat mana ile anlam kazanır. İnsan aklı hayatı anlamlandırır. Akıl yürütmek ve aklımızı sağlıklı kullanmak çok önemli.
Kâinat kitabını okuma ve anlamlandırma sanatını öğrenmeliyiz.
Şöyle düşünmeli insan:
“Gözlüğü yapan usta olduğu gibi gözü de yaratan vardır.
Cep telefonunu mühendisler tasarlıyor ve yapıyor; telefondan bin defa daha sanatlı ve harika olan beynimizi tasarlayan ve yaratan sanatkârı tanımalıyız.
Bir kitap yazarsız, bir resim ressamsız, bir iğne ustasız, bir bina mimarsız olmaz.
Bizi ve kâinatı yaratan var ve o bizi seviyor. Sahip olduğumuz paha biçilmez organları yaratmış ve bize hediye etmiş. Onu tanımalı, sevmeli ve kulluk vazifemizi yerine getirmeliyiz.
İnancımız bizi diri tutar, zorluklara karşı dayanma gücü verir, sabrımızı artırır.
Kur’an okumak, ibadet ve dua etmek insan ruhunu besler ve dinlendirir. Hayatın bir imtihan olduğunu düşünmek, zorluklarla denendiğimizi bilmek; zorluklar karşısında her şeyin sahibine güvenmek, dayanmak, ondan yardım istemek ruhumuzu diri tutar, bize yaşama gücü kazandırır.
2. Bilgi beyin vitaminidir. Okuma, öğrenme, düşünme, hayal etme ve düşündüklerini hayata geçirmek beyni zinde tutar. Allah insan beynini öğrenme programlı yaratmış. Kitap göndermiş ve seni yaratan Rabbinin adıyla oku, buyurmuş. Okumak beyni aktifleştirir, diri tutar, düşünme ufkunu genişletir, hayal gücümüzü artırır.
3. Aktif ve canlı hayat beyni zinde tutar. İnsan beyni oksijen ve glikozla beslenir. Yürüyüş, spor ve beden hareketleri vücut kaslarımızı güçlendirir, kan dolaşımının düzenli olmasını sağlar. Sağlıklı ve düzenli kan dolaşımı, beynin düzenli beslenmesini sağlar.
Prof. Daniela Berg, vücudumuz sağlıklı çalışırsa beynimizde iyi çalışır, der. (Der Spiegel, 15.6.2024, s.87)
4. Okumak, öğrenmek, araştırma yapmak, düşünmek beyin sporudur.
Prof. James Flyn, beyin ve hafıza kaslarını vücut kaslarına benzetir. Spor yapan insanın beyin kasları güçlenir, sporu bırakanın kasları zayıflar.
Okumak, öğrenmek, düşünmek, proje geliştirmek, yazmak, hayal kurmak, dil öğrenmek ve benzeri beyin aktiviteleri beyin spordur.
5. Sosyal çevre beyni canlı tutar. Dostlar, arkadaşlar, tanıdık ve ahbaplarla bir araya gelmek, sohbet etmek, bilgi alışverişinde bulunmak, duygularımızı paylaşmak, birlikte aktiviteler gerçekleştirmek beynin sinaptik bağlantılar kurmasını sağlar; beyni dinç ve canlı tutar, duygusal zekâmızı güçlendirir. Zengin bir arkadaş ve dost çevresi edinmeli.
6. Yeterli uyuyun, sağlıklı beslenin. Lifli yiyecekler barsak florasını besler. Barsaklarımızda vücudumuza faydalı mikro organizmalar var, ince barsaklara ikinci beyin denir. Lifli yiyeceklerle mikro organizmaları beslemeli, vücudumuzun bağışıklık sistemini güçlendirmeliyiz. Paketlenmiş gıdalardan, işlenmiş besinlerden, tarım ilaçları ile zehirlenmiş yiyeceklerden uzak durmalıyız.
Beyinle vücut arasında çok sıkı bir irtibat vardır. Sağlıklı beyin için vücudun sağlıklı kalması şart.
7. Kirli hava, sigara, alkol beyne zarar verir. Beyin oksijeni bol, temiz havayı, yeşil ve temiz çevreyi sever.
İnsan beyin sporlarını önemsemeli, beynine yatırım yapmalı.
Beyin önemli servetimiz.
Beyin Vitamini: Beynini zinde tutmak, çocuklarını daha zeki yetiştirmek isteyenlere Prof. Sefa Saygılı ile kaleme aldığımız BEYİN GÜCÜNÜ ETKİLİ KULLANMAK SANATI kitabımızı tavsiye ederim.
(İletişim: 0(212) 4911903 - [email protected])
KAYNAK: Ali Erkan Kavaklı'nın Yeniakit gazetesinin 12.10.2025 tarihli nüshasında yayınlanan yazısıdır