• İSTANBUL
  • İMSAK
    00:00
    GÜNEŞ
    00:00
    ÖĞLE
    00:00
    İKİNDİ
    00:00
    AKŞAM
    00:00
    YATSI
    00:00
  • 0.0
  • 0.0
  • 0.0
Ahmet Varol
Ahmet Varol
TÜM YAZILARI

İran’la yeniden “nükleer” pazarlığı

03 Aralık 2021
A


Ahmet Varol İletişim: [email protected]

İran’la,  “nükleer teknoloji”nin kullanımının denetlenmesine izin verilmesi karşılığında, bu ülkeye uygulanan ambargonun kaldırılması ve 2015’te imzalanan anlaşmadan 2018’de çekilen ABD’nin yeniden anlaşmaya dönmesi ile ilgili görüşmeler ve pazarlıklar beş aylık aradan sonra 29 Kasım’da Avusturya’nın başkenti Viyana’da yeniden başladı. 

2015’te Barack Obama’nın başkanlığı döneminde bu sorunun çözüme kavuşturulması, İran’ın denetlemeyi kabul etmesi, ABD’nin de kademeli olarak ambargoyu kaldırması konusunda bir uluslararası anlaşma imzalanmıştı.

Bu anlaşma, İran ile BMGK’nin beş daimi üyesine ek olarak Almanya’nın dâhil olduğu P5+1 ülkeleri arasında imzalandı. Obama yönetimi İran’a isteklerini kabul ettirdiğini ifade ederek bunun kendi açısından kazanım olduğunu ileri sürerken İran da kendi açısından tarihî bir zafer olarak nitelendirdiği anlaşmayla aynı zamanda nükleer teknolojiden yararlanma projesiyle ilgili haklarını aldığını iddia etmişti.

Anlaşma sebebiyle İran halkı adeta bayram sevinci yaşamıştı. Fakat halkı böyle bayram sevincine yönelten sebep anlaşmanın nükleer projeyle ilgili değil ülkelerine uygulanan yaptırımlarla ilgili yanıydı. Yıllardan beri bu yaptırımlar yüzünden önemli sıkıntılar yaşayan İran halkı, başlarındaki yönetim nükleer projeden tamamen vazgeçseydi, projeye ait elinde ne kadar malzeme varsa hepsinin Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) gözetiminde imha edilmesini kabul etseydi bile yine bayram sevinci yaşayacaktı.

Fakat Obama’dan sonra ABD Başkanı olan Donald Trump, 2018’de, İran’ın gizli bir şekilde nükleer silah üretmeye devam ettiğini ileri sürerek anlaşmadan çekildi. ABD’nin çekilmesi İran’a ambargoyu yeniden başlatması anlamına geliyordu. 

Trump’ın çekilmesinden sonra ABD’nin kademeli bir şekilde ambargoyu yeniden uygulaması, ilişkili olduğu ülkeleri de ambargoya destek vermeye zorlaması İran’ı ekonomik yönden yine bayağı zor durumda bıraktı. 

Trump döneminin bitmesi ve ABD’nin başına Demokrat Partili Biden’ın geçmesi üzerine anlaşmaya dönülmesi konusunda İran’da bir ümit ışığı oluştu. Fakat İran’ın beklentisi yeni bir pazarlığa oturulmadan imzalanmış anlaşmanın aynen geçerli sayılmasıydı. Biden ise her ne kadar anlaşmaya dönmekte istekli olduğunu ortaya koyduysa da İran’dan tekrar masaya oturmasını ve bazı yeni tavizler vermesini istiyordu. İran ise anlaşmadan çekilen tarafın ABD olduğunu, dolayısıyla onun anlaşmaya geri dönmesiyle meselenin biteceğini, yeniden masaya oturulmasına ve pazarlık yapılmasına gerek olmadığını iddia etti.

Fakat İran bu konudaki tutumunda çok fazla ısrarlı olamadı. Çünkü uygulanan ambargo kendisini ekonomik yönden ciddi şekilde sarsıyordu. Dolayısıyla tekrar masaya oturup önüne sürülecek şartlarla ilgili görüşmeyi kabul etme zorunluluğu duydu.

Sonuçta 6 Nisan 2021’de, Avusturya’nın başkenti Viyana’da Avrupa Birliği’nin (AB) gözetiminde pazarlıklar başlatıldı. ABD, doğrudan iştirak etmediği toplantıya katılan taraflara, anlaşmaya geri dönmek için ileri sürdüğü şartları iletti.

Bazı meselelerde derin ihtilaflar ortaya çıkması sebebiyle 6 tur devam ettirilen görüşmelerden bir ittifak çıkmadı ve bir süre görüşmelere ara verildi. Beş ay aradan sonra şimdi görüşmeler ve pazarlıklar yeniden başlamış durumda.

İran basınında dün (Perşembe) yayınlanan haberlerde görüşmelerde İran heyetinin başını çeken baş müzakereci Ali Bakıri’nin, anlaşma için tekliflerini içeren bir müsvedde sunduğu belirtildi ancak içeriği hakkında çok fazla ayrıntıya yer verilmedi. 

Görüşmelere İran’la birlikte Almanya, İngiltere, Fransa, Çin ve Rusya katılıyor. 

İran adına yapılan açıklamalar, bu görüşmelerden olumlu sonuçlar çıkacağı yönünde bayağı ümitli olduğunu gösteriyor. Fakat bir anlaşma olması için en önce yaptırımların kaldırılması gerektiğini vurgulamaya devam ediyor. Ama görüşmelere doğrudan katılmayan ABD’nin şartları sonucu belirleyecek ve onun, anlaşmanın uygulama sürecini görmek için ambargonun aşamalı olarak kaldırılması şartında ısrar etmesi muhtemeldir. 

 

Haberle ilgili yorum yapmak için tıklayın.

Yorumlar

Aptal reisi

Halihazırda yerden petrol kaynayan bu ülkede halka benzini karneyle satan bu salak iran hükümeti nükleerden nasıl bir fayda sağlayacak ki acep?

Önce bizim tepemize atacak

İran nükleer bombayı yaptığında ,önce kâfir ve düşman bildiği tek ülkeyi yani bizi hedef alacaktır.
x

WhatsApp İhbar Hattı

+90 (553) 313 94 23