• İSTANBUL
  • İMSAK
    00:00
    GÜNEŞ
    00:00
    ÖĞLE
    00:00
    İKİNDİ
    00:00
    AKŞAM
    00:00
    YATSI
    00:00
  • 0.0
  • 0.0
  • 0.0
Ahmet Faruk
Ahmet Faruk
TÜM YAZILARI

Aynı anda dul ve yetim maaşı bağlanır mı?

22 Haziran 2016
A


Ahmet Faruk İletişim:

Sosyal güvenlik kanunlarımıza göre, yeterli prim ödemesi bulunması koşuluyla eşi vefat eden kadınlara dul maaşı, anne-babası vefat eden kadınlara ise yetim maaşı bağlanıyor. Hem eşi hem de anne-babası ölen kadınlar belirli kriterleri sağlamaları koşuluyla ölen eşten dolayı dul maaşı, ölen anne-babadan dolayı yetim maaşı olmak üzere iki maaş alabiliyor. Bazı hallerde üç maaş alabilmek te mümkün oluyor. Eşten Bağ-Kur, anneden SSK, babadan Emekli Sandığı maaşı kombinasyonu gibi. Ancak sadece bir maaş alabilen dul ve yetim kadınlar da var.

 Bir tarafta sadece bir maaş alabilen diğer tarafta iki ya da üç maaş alabilen dul ve yetim kadınların bulunduğu gerçeği var sosyal güvenlik mevzuatımızda. Bu uygulama elbette hakkaniyete uygun değil ancak yasalara uygun. Görüleceği üzere insan aklının ürünü olan düzenlemeler ne kadar yasalara uygun olsa da hakkaniyete uygun olamıyor.

İKİ MAAŞ İÇİN DÖRT KRİTER ARANIR

Eşin ve anne-babanın ölümü nedeniyle SGK’dan iki (bazen üç) maaş alınabilmesi için dört temel kriterin sağlanmış olması gerekiyor. Bu kriterlerin ilki, eşin ve anne babanın ölmeden önce emekli maaşı alıyor olması ya da dul-yetim maaşı bağlanmaya yeter sayıda prim gün sayısının bulunması gerekiyor. Dul-yetim maaşı bağlanmasına yeter prim gün sayısı ise sigorta statüsüne göre değişiyor. Eş ve anne-baba en son SSK statüsünde iken ölmüş ise her türlü borçlanma hariç en az 5 yıl sigorta süresi, en az 900 gün prim ödenmiş olmalı. Bağ-Kur statüsünde sigortalı iken ölenlerin en az 1800 gün prim ödemesi bulunmalı. 1800 gün prim şartı bazı tarihler için 1080 gün olarak aranıyor. Emekli sandığı iştirakçisi iken ölenler için ise aranan prim gün sayısı ise 3600 olarak belirlenmiş. 

 İki maaşa hak kazanabilmek için gerekli olan ikinci kriter ise dul-yetim kadının sigortalı çalışmasının bulunmaması veya sigortalı çalışmasına bağlı olarak emekli maaşı almamasıdır. Ölen anne-baba Emekli sandığına tabi ise yani yetim kadın memur kızı ise SSK veya Bağ-Kur sigortalısı olarak çalışsa veya SSK veya Bağ-Kur’dan emekli aylığı alsa dahi ölen anne-babadan dolayı yetim maaşı alabiliyor. 

Memur kızlarına tanınan bu ayrıcalık Anayasanın eşitlik ilkesine açıkça aykırıdır. Allah aşkına, memur kızlarının esnaf ve işçi kızlarından ne farkı bulunuyor. Geçmişin “Beyaz Türk” memurlarının kızlarına iltiması. 

 Hem eş hem anne-babanın ölümü sonrası iki maaş alabilmek için gerekli olan üçüncü kriter ise en azından bir ölümün 1 Ekim 2008 tarihinden önce gerçekleşmesidir. Hem eşin hem anne-babanın ölüm tarihi 1 Ekim 2008 tarihi sonrası ise sadece bir maaş ödeniyor. Burada Emekli Sandığı iştirakçisi yani devlet memuru eşi veya çocuğu olmak başka bir ayrıcalık olarak öne çıkıyor. Zira ölen eş veya anne-babadan biri Emekli Sandığı diğeri SSK veya Bağ-Kur sigortalısı ise ölümler 1 Ekim 2008 tarihinden sonra gerçekleşmiş olsa dahi iki maaş alınıyor. 

Bunun hakkaniyete uygunluğunu Okurlarımız değerlendirmesine bırakalım ancak Anayasa Mahkemesinin bu durumda iki maaş ödemesinin son bulmasını,  kazanılmış hak olarak değerlendirdiğini ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun memurlara ilişkin düzenlemelerini 2006 yılında iptal etmiş olduğunu da belirtelim.

 İki ölüm aylığı almak için gereken son kriter ise eşin ve anne-babanın sigortalılık statüsünün farklı olması. Ölen eş ve anne-babanın sigorta statüsü aynı ise dul-yetim kadına tek bir maaş-tercih ettiği veya yüksek olan maaş- ödeniyor. Ölen eş-babanın sigorta statüleri farklıysa dul ve yetim kız çocuğu önceki üç kriteri de sağlıyorsa bu iki maaş almaya hak kazanıyor.

BAĞ-KUR’DA GELİR ŞARTI DA VAR

Her ne kadar ölümlerden en az birisi 1 Ekim 2008 tarihinden önce gerçekleşmiş olsa da anne-baba Bağ-Kur sigortalısı ise ölüm tarihi de 4.10.2000 öncesi veya 8.8.2001 ile 1.8.2003 aralığında ise eşin dışında anne-babadan da yetim aylığı alabilmek başka bir kritere bağlanmış. Bu kriter ise ölen eşinden bağlanan dul maaşı ve varsa diğer kazançlar toplamının brüt asgari ücret yani 1.647 TL altında olması. Bu şart varsa kız çocuğu Bağ-Kur yetim maaşını alabiliyor. 

 

x

WhatsApp İhbar Hattı

+90 (553) 313 94 23